استرس و افسردگی

هر انسانی ممکن است در برهه‌ای از زندگی خود احساس استرس یا افسردگی‌ داشته باشد. با این حال استرس و افسردگی دو شرایط روانی جدا و متفاوت از هم هستند. شدت استرس و افسردگی که افراد تجربه می‌کنند، می‌تواند با یکدیگر بسیار متفاوت باشد. برخی از افراد شاید برای چند دقیقه این دو شرایط ناراحت کننده را تجربه کنند، با این حال ممکن است که برخی دیگر به صورت مزمن درگیر این اختلالات روانی شوند.

در شرایط بحرانی، این امکان وجود دارد که فرد به طور همزمان دچار استرس و افسردگی شود. این شرایط می‌تواند بسیار ناراحت کننده باشد و اثرات منفی فراوانی بر سلامتی جسمی و روانی فرد بگذارد. استرس واکنش طبیعی بدن به تنش‌های روانی و بیرونی است. استرس حاد می‌تواند به شما کمک کند تا خودتان را با خطر تطابق بدهید. به این ترتیب در نهایت این پاسخ به حفظ جان شما کمک می‌کند.

با این حال اگر استرس بیش از حد ادامه پیدا کند و به یک شرایط مزمن تبدیل شود (مانند زمانی که برای مدت طولانی در یک محیط پر تنش قرار می‌گیرید)، بدن نمی‌تواند با این میزان هیجان و اضطراب کنار بیاید و به این ترتیب فرد به اختلالات روانی و اضطرابی مبتلا می‌شود. برای همین باید فرق بین استرس و افسردگی را کاملا بدانید و در صورت لزوم برای درمان هر یک از آنها اقدام کنید. برای همین ما در این مقاله از تکین دارو، سعی کرده ایم تمام اطلاعات مربوط به افسردگی و استرس را مورد بررسی قرار دهیم.

‌علل بروز استرس و افسردگی

عوامل مختلفی می‌توانند باعث بروز استرس و افسردگی شوند. به این ترتیب علل بروز استرس و افسردگی باید به صورت جداگانه بررسی شوند. از جمله علل بروز استرس عبارت‌اند از:

• فشارها و تنش‌های محیطی: عواملی مانند مشکلات اقتصادی، شرایط تحصیلی، اختلافات و درگیری‌های خانوادگی، مشکلات مرتبط با روابط شخصی، سختی کار و … همگی می‌توانند به صورت حاد یا مزمن باعث بروز استرس در شما شوند.
• حوادث آسیب زا و ناگوار: مشکلاتی مانند از دست دادن یک شخص نزدیک، ابتلا به یک بیماری سخت، طلاق، جدایی و … نیز می‌توانند باعث بروز استرس در انسان‌ها شوند.
• عدم توانایی در برطرف کردن مشکلات: اگر فرد با مشکلات بسیاری رو به رو است یا فاقد توانایی یافتن راه حل مناسب برای مقابله با مشکلات و رفع دشواری‌ها است، در نهایت ممکن است به استرس حاد یا مزمن مبتلا شود.

از جمله علل بروز افسردگی عبارت‌اند از:

• علل ژنتیکی: تحقیقات نشان داده است که تاریخچه خانوادگی ابتلا به افسردگی در ابتلا سایر افراد خانواده به این بیماری موثر است. اگر در خانواده‌ای سابقه افسردگی وجود داشته باشد، این احتمال وجود دارد که برخی از فرزندان نیز به افسردگی مبتلا شوند.
• وضعیت زندگی: عواملی مانند مشکلات مالی و خانوادگی، اختلافات شخصی، شرایط کاری دشوار، مشکلات تحصیلی و … اگر به اندازه‌ای شرایط روانی فرد را تحت تاثیر قرار دهند که بیشتر از توانایی او در مواجهه با مشکلات مختلف باشد، می‌توانند باعث بروز افسردگی شوند‌‌.
• ابتلا به بیماری‌های جسمی و فیزیکی: بیماری‌های قلبی، دیابت، سرطان و … ممکن است باعث ابتلا فرد به افسردگی شوند. به خصوص اگر شدت بیماری به گونه‌ای باشد که زندگی و حیات فرد تحت تاثیر قرار بگیرد، ممکن است علائم روانی شدیدی بروز پیدا کند.
• علل مرتبط با نوع شخصیت فرد: مواردی مانند عادت به تفکرات منفی و کمبود اعتماد به نفس می‌توانند در نهایت باعث بروز افسردگی شوند.
• تجربه حوادث تروماتیک در طول زندگی: حوادث ناگوار در زندگی گذشته مانند تجربه بیماری‌های بسیار سخت، آزار و اذیت جسمی و جنسی، بد رفتاری والدین و … نیز می‌توانند با گذشت زمان منجر به بروز افسردگی شوند.

متاسفانه بسیاری از افرادی که از اختلالات شدید اضطرابی و افسردگی یا سایر مشکلات روانی رنج می‌برند، با تعداد زیادی از این عوامل رو به رو هستند. بنابراین این افراد به کمک نیاز دارند و اطرافیان آنها باید وضعیت روانی و شرایط زندگی آنها را درک کنند.

تفاوت افسردگی با استرس

اضطراب و افسردگی دو شرایط متفاوت هستند. بنابراین در زمینه‌های مختلفی با یکدیگر تفاوت دارند. از جمله تفاوت‌های افسردگی و اضطراب در زمینه‌های مختلف، عبارت‌اند از:

اگر به طور همزمان از اضطراب و افسردگی رنج می‌برید، بهتر است به روانپزشک مراجعه کنید‌. انواع روش‌های روان درمانی و برخی داروهای بسیار مفید وجود دارند که می‌توان به صورت همزمان از آنها برای درمان اختلالات اضطرابی و افسردگی استفاده کرد.

علائم استرس و افسردگی

افسردگی و اضطراب دو اختلال متفاوت هستند که می‌توانند به صورت همزمان شما را درگیر کنند. از جمله علائم اصلی اختلالات اضطرابی، عبارت‌اند از:

• احساس خستگی مداوم
• نگرانی و ترس بیش از حد
• انواع اختلالات خواب (شروع، ادامه یا بیدار شدن از خواب)
• تنش‌های عضلانی و احساس درد در بخش‌های مختلف بدن
• ایجاد اختلال در تمرکز و توجه
• افزایش احتمال اعتیاد به مواد مخدر و الکل
• بروز تغییر در رفتارهای شخصی و روابط اجتماعی
• بروز اختلال در فرآیند هضم و دستگاه گوارش

از جمله علائم افسردگی، عبارت‌اند از:

• بی اشتهایی
• احساس ناراحتی و غم
• کاهش انرژی و خستگی
• کاهش علاقه به فعالیت‌هایی که قبلا از انجام آنها لذت می‌بردید.
• افکار منفی و نگرش ناامید کننده نسبت به آینده
• مشکل در روابط اجتماعی و تمایل به انزوا
• اختلالات خواب (مشکل در به خواب رفتن، تداوم و بیدار شدن از خواب)
• احساس بی ارزش بودن و بی انگیزگی برای انجام فعالیت‌های مختلف
• افزایش یا کاهش غیر طبیعی تحرک (بسته به نوع افسردگی)
• افزایش میزان استرس، ترس و نگرانی

برخی از علائم هر دو اختلال اضطراب و افسردگی با یکدیگر مشترک هستند. همچنین در صورتی که به صورت همزمان دچار اضطراب و افسردگی هستید، ممکن است ترکیبی از این علائم را تجربه کنید. شدت علائم به وضعیت روانی بیمار و مدت زمانی که با آن درگیر بوده است، بستگی دارد.

تفاوت داروهای ضد استرس و ضد افسردگی

انواع داروهای ضد استرس و ضد افسردگی از دسته‌های مختلف وجود دارند که می‌توانند برای درمان مشکلات روانی مختلف استفاده شوند.

داروهای ضد اضطراب به منظور کاهش ترس، استرس و نگرانی استفاده می‌شوند. همچنین داروهای ضد اضطراب می‌توانند اثرات حاد یا مزمن داشته باشند. به عنوان مثال انواع داروهای SSRIs حداقل چند هفته باید استفاده شوند تا اثرات درمانی آنها مشاهده شود. این داروها با مهار باز جذب سروتونین اثرات درمانی خود را ایجاد می‌کنند. با این حال انواع بنزودیازپین از طریق گیرنده‌های GABA باعث کاهش استرس می‌شوند. استفاده از انواع بنزودیازپین ها در عرض چند دقیقه باعث کاهش اضطراب و استرس می‌شود.

اما داروهای ضد افسردگی برای کاهش علائم و در نهایت درمان کامل اختلالات افسردگی تجویز می‌شوند.  داروهای پر کاربرد برای درمان افسردگی شامل SSRIs و SNRIs است. به طور کلی عملکرد اصلی این داروها تنظیم سطح نوروترنسمیترهایی (انتقال دهنده‌های عصبی) مانند سروتونین و نور اپی نفرین است که بر تنظیم خلق و خو و رفع علائم افسردگی موثر هستند. البته سروتونین مهم ترین انتقال دهنده است و تنظیم سطح آن منجر به تنظیم عملکرد های بسیاری در مغز می‌شود.

در شرایطی که فرد از یک اختلال ترکیبی رنج می‌برد و به صورت همزمان علائم استرس و اضطراب را تجربه می‌کند، روانپزشک از رژیم‌های درمانی مناسبی استفاده می‌کند که باعث کاهش علائم هر دو اختلال می‌شود.

آیا استرس می‌تواند باعث افزایش افسردگی شود؟

بله. تجربه استرس‌های خفیف تا شدید به صورت حاد یا مزمن می‌تواند باعث تشدید افسردگی شود. استرس به تنهایی می‌تواند اثرات بسیار منفی بر سلامتی جسمی و روانی افراد بگذارد. همچنین تجربه استرس برای طولانی‌ مدت می‌تواند مستقیما باعث بروز افسردگی شود. بنابراین یکی از روش‌های کاهش علائم افسردگی، مدیریت استرس است.

از جمله علل اثرات منفی استرس بر شدت علائم افسردگی، عبارت‌اند از:

• بروز اختلال در تعادل نوروترنسمیترهای مغزی: به طور کلی تجربه استرس می‌تواند مستقیما بر سطح سروتونین، دوپامین و نور اپی نفرین موجود در مغز اثر بگذارد. میزان این مواد تاثیر مستقیمی بر خلق و خو دارد. این تغییر می‌تواند باعث افزایش احتمال ابتلا به افسردگی شود.
• تشدید افسردگی از طریق افزایش علائم جسمی: تجربه استرس و اضطراب می‌تواند باعث تشدید علائم فیزیکی مانند احساس خستگی، اختلالات خواب، دردهای عضلانی و سردرد شود. این علائم می‌توانند باعث ایجاد احساس افسردگی در فرد شوند.
• اثرات منفی استرس بر روابط اجتماعی: تجربه استرس و اضطراب می‌تواند اثرات مخربی بر روابط اجتماعی، موقعیت شغلی، شرایط تحصیلی و … بگذارد. همه این موارد در نهایت می‌توانند باعث افزایش احتمال بروز افسردگی شوند.

به علت اثرات مستقیمی که استرس در بروز افسردگی دارد، درمان علائم استرس می‌تواند تاثیر مثبت قابل توجهی بر فرآیند درمان افسردگی بیمار بگذارد.  با وجود اینکه اضطراب و افسردگی دو اختلال مجزا هستند، اما می‌توانند به طور همزمان بروز پیدا کنند. درمان هر یک از این دو بیماری نتیجه مثبتی بر درمان دیگری دارد.

درمان اضطراب و افسردگی

معمولا برای درمان اضطراب و افسردگی از روش‌های ترکیبی استفاده می‌شود. از جمله مهم ترین روش‌های درمان اضطراب و افسردگی، عبارت‌اند از:

• دارودرمانی
• روان درمانی
• تغییر سبک زندگی
• قبول کردن احساسات و تعامل با آنها
• کمک گرفتن از دوستان قابل اعتماد

ممکن است روانپزشک مجبور شود در برخی موارد که علائم اضطراب و افسردگی شدید است و بیمار نمی‌تواند با درمانگر همکاری کند، ابتدا به کمک دارودرمانی شدت عوارض این اختلالات روانی را کنترل کند. سپس با بهبود نسبی بیمار، می‌توان از سایر روش‌های غیر دارویی درمان اضطراب و افسردگی بهره گرفت.

سخن آخر برای استرس و افسردگی

رابطه اساسی بین استرس و افسردگی بدین صورت است که استرس شدید و مزمن در نهایت علت اصلی بروز افسردگی در افراد مختلف است. استرس شدید به طرق مختلفی باعث بروز افسردگی می‌شود. به عنوان مثال استرس مزمن با تخلیه ذخایر هورمون‌هایی مانند کورتیزول اثرات منفی بسیاری بر عملکرد و سلامتی مغز می‌گذارد.

افسردگی نیز یک اختلال روانی است. اگر‌ به افسردگی مبتلا شوید، ممکن است علائمی مانند خستگی، ناراحتی، مشکلات خواب، افکار منفی، بی اشتهایی و … را تجربه کنید. افسردگی می‌تواند به صورت مزمن و بدون وجود علت خاص (حداقل در ظاهر) فرد را درگیر کند.

علاوه براین استرس شدید و مزمن می‌تواند باعث کاهش سطح سروتونین مغز شود. سروتونین یکی از انتقال دهنده‌های بسیار مهم در مغز است و براساس شواهد تجربی، نقش مهمی در تنظیم خلق و خوی انسان‌ها دارد. کاهش سطح سروتونین در نهایت می‌تواند باعث بروز مشکلاتی مانند افسردگی شود. اما راهکارهای درمانی جدیدی برای درمان استرس وجود دارند که می تواند در تسکین علائم مربوط به استرس موثر بوده و عوارض کمتری داشته باشند. برای اطلاع از آنها بهتر است با تکین دارو تماس بگیرید.

سوالات متداول برای استرس و افسردگی

آیا افسردگی می‌تواند باعث افزایش اضطراب شود؟

بله. افسردگی و اضطراب می‌توانند همزمان ایجاد شوند. همچنین برخی از علائم این دو اختلال با یکدیگر یکسان است. علاوه براین افسردگی می‌تواند باعث تشدید اضطراب شود. تاثیرات استرس و افسردگی به صورت متقابل است و تشدید هر یک از این اختلالات می‌تواند باعث تشدید علائم و عوارض اختلال دیگر شود.

چه اقداماتی می‌توان برای کنترل استرس و افسردگی انجام داد؟

اقداماتی مانند ورزش منظم، مدیتیشن، تغذیه سالم، و ارتباط موثر با دیگران می‌تواند در کنترل استرس و افسردگی موثر باشند.

آیا استرس و افسردگی در همه افراد به طور یکسان بروز پیدا می کند؟

 نه، استرس و افسردگی ممکن است بسته به شرایط زندگی و عوامل فردی متفاوت باشد و هر فرد ممکن است به شکل مختلفی با آنها مواجه شود.