آشنایی و درمان اختلال استرس پس از سانحه یا PTSD
اختلال استرس پس از سانحه که در اصطلاح روانشناسی با عنوان (Post-Traumatic Stress Disorder یا PTSD) نیز نامیده می شود، یک اختلال روانی است که بعضی افراد پس از یک سانحه تکان‌دهنده در زندگی آن را تجربه می‌کنند. به این سوانح تلخ رویداد تروماتیک گفته می شود.
رویدادهای تروماتیک اغلب با تأثیرات منفی شدیدی بر وضعیت روحی و روانی افراد همراه هستند. افرادی که به PTSD مبتلا هستند، به طور مکرر خاطرات منفی و افکار و احساسات ناخوشایند را به طور ناخودآگاه در ذهن خود مرور می کنند. این واکنش های منفی تا مدت ها در ذهن فرد باقی می مانند.
افکار منفی در اثر استرس بعد از سانحه در بسیاری از موارد موجب بی خوابی و کابوس های شبانه می شوند و زندگی روزمره فرد را دچار اختلال می کنند. اختلال استرس پس از سانحه جزء مشکلات شدید روانی محسوب می شود و به همین علت، درمان به موقع آن اهمیت بسیار بالایی دارد. برای همین ما در این مقاله از تکین دارو، سعی کرده ایم اطلاعات کاملی در زمینه PTSD را در اختیار شما قرار دهیم.
فهرست مطالب
علل ابتلا به اختلال استرس پس از سانحه چیست؟
اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) یک واکنش ناشی از شوک عاطفی یا تهدید جدی سلامت روان یا جسم است. عوامل مختلفی در بروز این اختلال نقش دارند. در زیر تعدادی از این عوامل را بررسی می‌کنیم:
وابستگی شخص به سانحه
در برخی موارد سانحه به طور مستقیم برای خود فرد رخ نمی دهد ولی فرد شاهد مستقیم یک رویداد خشونت زا است و به شدت تحت تاثیر حادثه قرار می گیرد. اگر این حادثه تروماتیک برای نزدیکان شخص رخ بدهد شدت استرس بعد از سانحه بسیار بیشتر می شود. به عنوان مثال، شاهدان بلایای طبیعی مانند زلزله، سیل و سونامی و شاهدان نزاع های خونین و خشونت بار در معرض خطر ابتلا به استرس پس از سانحه قرار دارند.
عوامل محیطی
شرایط محیطی پس از سانحه نیز می توانند بر ابتلا به استرس بعد از سانحه تاثیر بگذارند. به عنوان مثال، عدم حمایت از بیماران پس از سانحه، عدم دسترسی به خدمات درمانی مناسب، مواجهه مداوم با خطر و تهدیدها، تغییرات زندگی روزمره و از دست دادن امنیت و ثبات می تواند روند بهبود را تا حد زیادی کندتر کند.
عوامل شخصیتی
ویژگی های شخصیتی و روانی نیز از عوامل موثر در ایجاد استرس پس از سانحه به شمار می روند و می‌توانند به بروز PTSD کمک کنند. به عنوان مثال، خطر ابتلا به استرس در افرادی که دچار اضطراب و استرس مزمن هستند، بسیار بیشتر است. عواملی مانند سطح اجتماعی-اقتصادی پایین، عدم حمایت اجتماعی قوی، تاریخچه سوابق روانی ناخوشایند و نقص در مکانیسم‌های مقابله با استرس نیز در بروز PTSD نقش مهمی دارند.
در نهایت مهم است بدانید که هر فردی شرایط زندگی منحصر به فرد خود را دارد و این عوامل در افراد به صورت متفاوت خود را نشان می دهد. همچنین، میزان تأثیر هر عامل در بروز اختلال استرس بعد از سانحه بین افراد مختلف متفاوت است.
چرا حوادث تروماتیک شوکه کننده هستند؟
حوادث تروماتیک اغلب به عنوان حوادثی شوکه‌کننده شناخته می‌شوند. زیرا حوادث تروماتیک خطر جدی برای سلامت و امنیت فرد دارند و با تکانه های عاطفی قابل توجهی همراه هستند. در جدول زیر برخی از مهمترین دلایل شوک آور بودن حوادث تروماتیک را با هم بررسی می‌کنیم:
| علت شوک حاصل از استرس حادثه | اثرات شوک در فرد |
| تهدید سلامت و زندگی | فرد به این درک می رسد که جهان مکان امنی نیست و هر لحظه ممکن است یک حادثه تلخ دیگر برای او رخ بدهد. |
| ناگهانی بودن وقوع حادثه | فرد نمی‌تواند به درستی برای پاسخ به استرس آماده شود یا به آنها واکنش مناسب نشان دهد. |
| بزرگی و شدت حادثه | شدت و بزرگی حادثه می‌تواند تجربه را برای فرد بسیار شوکه‌کننده کند. |
| از دست دادن احساس امنیت | فرد با از دست دادن ثبات زندگی با تغییرات جدی در زندگی روزمره مواجه می شود. |
| غیر قابل پیش‌بینی بودن عواقب | فرد احساس می کند آینده مبهمی در پیش دارد. این عدم قطعیت شوکه‌کننده است. |
| تجربیات ناشناخته | مواجهه با وضعیت‌های ناشناخته شوک و ترس بیشتری را به همراه دارد. |
| آسیب های فیزیکی | آسیب‌های جسمی اغلب با درد و ناتوانی و شوک حاصل از پذیرش این موضوع همراه هستند. |
اهمیت درک شوک‌های تروماتیک و ایجاد حمایت و درمان مناسب برای افراد مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه بسیار مهم است. این افراد نیاز به حمایت روانی و درمان حرفه‌ای دارند تا بتوانند با تجربه‌های تروماتیک خود سازگاری یابند و سریع روند بهبود را طی کنند.
استرس بعد از سانحه چه تاثیری در زندگی افراد دارد؟
تاثیر استرس بعد از سانحه بر زندگی افراد بسیار گسترده و چندجانبه است. این تأثیرات به صورت فیزیکی، روانی و اجتماعی ظاهر می شوند. برخی از مهمترین تاثیرات منفی این استرس در زندگی افراد عبارتند از:
افزایش اضطراب
استرس باعث افزایش سطح اضطراب و استرس فرد می شود. فرد مشکلات متعددی مانند واکنش‌های ناگهانی و نگرانی مداوم برای آینده را تجربه می کند.
ابتلا به افسردگی
استرس باعث افزایش احساس افسردگی در فرد می شود. افراد از انزوای خود رنج می برند و علائمی مانند احساس بی‌استعدادی، انزوا، بی‌اشتهایی و افکار خودکشی را تجربه می کنند.
اختلالات خواب
PTSD با تغییرات زیاد در الگوی خواب افراد همراه است. فرد مشکلاتی مانند بیدار شدن در نیمه‌شب، کابوس، خواب های آشفته و بی خوابی یا برعکس پرخوابی های مکرر را تجربه می کند.
افزایش خشم
فردی که به استرس بعد از سانحه مبتلا است به راحتی عصبانی می شود. نمی تواند خشم خود را کنترل کند و با کوچکترین مشکل و اختلاف به سرعت با دیگران درگیر می شود.
کاهش تمرکز و حافظه
استرسی که پس از سانحه رخ می دهد، قدرت تمرکز و حافظه افراد را به شدت کاهش می دهد. این افراد به مشکلاتی مانند فراموشی، سختی در تمرکز و مشکل در انجام وظایف روزمره مبتلا می شوند.
درد بدن
استرس پس از سانحه باعث افزایش دردهای مختلف بدن از جمله سردرد، درد عضلانی، درد مفاصل و مشکلات گوارشی می شود. با کاهش اثرات استرس میزان بدن درد نیز به طور چشمگیری کاهش می یابد.
از دست دادن اشتها
استرس در پس از سانحه باعث تغییر در اشتهای فرد می شود. برخی افراد به طور کامل اشتهای خود را از دست می دهند و برعکس برخی دیگر به مصرف بیش از حد غذا روی می آورند و در نتیجه مشکلات شدید اضافه وزن را تجربه می کند.
انزوای شدید
استرس بعد از سانحه با تغییر در روابط فرد همراه است. این افراد اغلب احساسات ناخوشایندی مانند بی اعتمادی به دیگران، اغماض و نارضایتی در روابط را تجربه می کنند. به همین علت استرس پس از سانحه باعث احساس ایزوله شدن اجتماعی در فرد می شود. فرد برای پیشگیری از خطر و حفظ امنیت شخصی خود تا حد امکان از تعاملات اجتماعی پرهیز می کند.
کاهش عملکرد شغلی
استرس پس از سانحه عملکرد شغلی افراد را به شدت کاهش می دهد. این افراد با مشکلاتی مانند کاهش تمرکز، کاهش انگیزه، عدم انجام وظایف و افزایش غیبت مواجه می شوند.
تاثیرات استرسی که پس از سانحه رخ می دهد بر زندگی افراد به عوامل مختلفی مانند شدت و مدت زمان استرس، حساسیت فرد نسبت به سانحه، سطح پشتیبانی و درمانی که دریافت می‌کند و سبک زندگی و استراتژی‌های مقابله فرد بستگی دارد. چنانچه استرس برای مدت طولانی در فرد باقی بماند می تواند زندگی روزمره و عملکرد فرد را تحت تأثیر قرار دهد. به همین علت دریافت حمایت حرفه‌ای و روانشناسی در این افراد بسیار ضرورت دارد.
راهکارهای درمان PTSD چیست؟
افراد زیادی در زندگی خود دچار استرس بعد از سانحه می شوند. این استرس شدید با مشکلات فراوانی در سلامت روان فرد همراه است. افراد مبتلا به استرس پس از سانحه حداقل به مدت شش ماه دارای مشکلات متعددی مانند افسردگی، کاهش حافظه، افکار مزاحم و روحیه آشفته هستند.
این زمان در افراد متفاوت است. به طوری که علائم استرس بعد از سانحه در برخی افراد حتی تا سال ها بعد هم ادامه می یابد. این وضعیت ناخوشایند زندگی روزمره افراد را به شدت دچار اختلال می کند.
به همین علت شروع هرچه سریع تر درمان در این افراد اهمیت زیادی دارد. کاهش و مدیریت استرس، به طور قابل توجهی به بهبود وضعیت روانی و فیزیکی فرد کمک می کند. در جدول زیر برخی از راهکارهای کاهش استرس پس از سانحه را بررسی می‌کنیم:
| راهکارهای درمان های استرس | نحوه تاثیر |
| حمایت اجتماعی | به اشتراک گذاشتن تجربه‌ها و احساسات با دیگران و دریافت حمایت اجتماعی به فرد کمک می کند تا احساس تنهایی و ایزوله شدن را کاهش دهد. |
| مراقبت از خود | ورزش منظم، تمرکز بر فعالیت‌های آرامش‌بخش مانند مدیتیشن و یوگا می‌تواند به کاهش استرس و افزایش سلامت روانی افراد کمک کند. |
| استراحت و آرامش | استراحت موجب بازیابی انرژی روانی از دست رفته می شود. |
| تحقیق و آموزش | این اطلاعات به شما یاد می دهد که چگونه به استرس خود واکنش های موثری نشان بدهید. |
| اهمیت به تغذیه | مصرف مواد غذایی سالم و غنی از مواد مغذی، مانند میوه‌ها، سبزیجات، ماهی و غلات کامل، می‌تواند به کاهش استرس و افزایش انرژی کمک کند. |
| مراجعه به متخصص | این افراد راهنمایی و پشتیبانی لازم را در مدیریت استرس و بهبود کیفیت زندگی به شما ارائه می کنند. |
نکته مهمی که باید به آن توجه کنید این است که روحیات هر فرد منحصر به فرد است و در نتیجه راهکارهای کاهش استرس ممکن است برای هر فرد متفاوت باشد. ضمن اینکه، اختلال استرس بعد از سانحه (PTSD) در صورت عدم درمان می تواند عوارض زیادی در سلامتی فرد داشته باشد.
به طور معمول، هنگامی که فردی دارای یک بیماری پزشکی مانند گلودرد یا معده درد است، تشخیص دقیق و درمان آن آسان است. با این حال، تشخیص یا درمان PTSD به این راحتی و آسانی هم نیست. اما نباید به درمان این وضعیت بی اعتنا بود و در صورت بروز علائم آن، باید به دنبال روند درمانی موثر و کامل باشید.
سخن آخر در ارتباط با استرس بعد از حادثه و درمان PTSD
استرس پس از سانحه یکی از مشکلات مهم سلامت روان است که پس از تجربه یک حادثه تلخ و تروماتیک در افراد رخ می دهد. استرس پس از سانحه با علائم زیادی مانند بی خوابی، افکار آشفته و مزاحم، کاهش حافظه و همچنین افسردگی شدید همراه است.
یادگیری مهارت‌های موثر مقابله مانند تنفس عمیق، تکنیک‌های تمرکز، تمرینات یوگا و مدیتیشن و تمرین‌های تفکر مثبت می‌تواند تا حد زیادی در مدیریت استرس به شما کمک کند. در صورت ادامه یافتن علائم استرس پس از سانحه باید از درمان های روانشناسی کمک بگیرید.
انتخاب بهترین گزینه درمانی به شما کمک می‌کنند تا الگوهای منفی فکری را بشناسید و بتوانید آنها را تغییر بدهید. ضمن اینکه مصرف برخی از داروهای فاقد عوارض و یا کمترین عوارض احتمالی می تواند تاثیر زیادی در تسکین علائم استرس داشته باشد. اگر به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد جدیدترین روند درمانی برای استرس هستید، می توانید با تکین دارو تماس بگیرید.
سوالات متداول در ارتباط با استرس بعد از حادثه و درمان PTSD
آیا مصرف سیگار می تواند باعث کاهش استرس پس از سانحه شود؟
خیر، مصرف سیگار به صورت کاذب شما را آرام می کند ولی در طول زمان باعث بدتر شدن علائم استرس می شود. نیکوتین موجود در دود سیگار به عنوان یک عامل محرک میزان استرس شما را به شدت افزایش می دهد.
درمان استرس بعد از سانحه چقدر طول می کشد؟
درمان استرس تا حدودی زمان بر است، بنابراین انتظار نداشته باشید که همه چیز به سرعت به روال سابق و عادی خود بازگردد.
آیا سرزنش کردن خود جزء علائم استرسی که پس از سانحه رخ می دهد، است؟
بله، سرزنش و انتقادهای شدید از خود جزء اصلی ترین علائم استرس بعد از سانحه هستند. اما با این حال این رفتار جزء واکنش های طبیعی انسان در برابر رویداد تروماتیک است و نباید آن را نشانه ضعف خود بدانید.
