انواع استرس و علائم آن‌ها

انواع استرس در زندگی روزمره ما وجود دارند که برخی از آنها ممکن است مضر و یا مفید باشند. از طرفی هم، استرس در زندگی روزمره ما امری اجتناب ناپذیر است و همه ما به طور دائم در حال مقابله با موقعیت های مختلف استرس زا هستیم.

استرس برای سلامتی انسان همانند یک شمشیر دولبه است. بروز انواع استرس در دوزهای قابل کنترل، در واقع نه تنها مضر نیست بلکه حتی اثرات مفید زیادی نیز دارد، زیرا باعث افزایش انعطاف پذیری فرد در مواجهه با رخدادهای مختلف می شود.

استرس به شما انگیزه می دهد تا به سمت اهداف جدید و متعالی تر حرکت کنید و تمرکز و انرژی شما را افزایش می دهد. همچنین استرس بدن را وادار به ترشح هورمون می کند تا عملکرد شما را از نظر ذهنی و جسمی بالا ببرد. اما مهمترین اصل در مدیریت استرس و شناخت راهکارهای مناسب برای مقابله با آن، شناخت نوع استرس و مفید یا مضر بودن آن است. برای همین ما سعی کرده ایم در این مقاله از تکین دارو، رایج ترین نوع استرس های احتمالی را مورد بررسی قرار دهیم.

رایج ترین انواع استرس و شایع ترین علائم آنها

استرس بیش از حد اثر معکوس دارد. زیرا می تواند بر خلق و خو، خواب و سلامت کلی شما تأثیر بگذارد. استرس مزمن اغلب با مشکلات مختلفی مانند فشار خون بالا، بیماری قلبی، افسردگی و موارد دیگر مرتبط است. به همین علت داشتن یک خروجی موثر برای مدیریت استرس مانند ورزش یکی از اجزای اصلی داشتن یک سبک زندگی سالم است. همچنین باید این نکته مهم را نیز به خاطر بسپارید که شناخت نوع استرس اولین قدم برای مدیریت آن است که مهمترین آنها عبارتند از:

استرس حاد

رایج ترین شکل استرس، معمولا پاسخی به یک چالش فوری است. این چالش می تواند چیزی مانند صحبت کردن با یک گروه، قرار گرفتن در یک موقعیت دشوار، یا شرکت در یک آزمون باشد. به عنوان مثال احساسی که پس از مشاجره و بحث با فرزندان، داشتن یک مصاحبه کاری مهم و غیره در خود احساس می کنید جزء استرس حاد دسته بندی می شود. استرس حاد اغلب در یک زمان محدود رخ می دهد، به همین علت آن را با نام استرس حاد مقطعی نیز می شناسند.

علل استرس حاد

فاکتورها و عوامل زیست محیطی مهمترین علل استرس حاد مقطعی هستند. استرس حاد به عنوان یکی از انواع استرس ، با تشویش های شدید مقطعی در فرد همراه است. این ناراحتی و تشویش باعث می شود تا فرد ضعف و خستگی زیادی را در خود احساس کند.

در مجموع استرس حاد تا حد زیادی مفید است زیرا شما را هوشیار و متمرکز نگه می دارد. به همین علت استرس حاد با نام استرس مثبت نیز شناخته می شود زیرا اثرات آن کوتاه مدت و لحظه ای است. استرس حاد فرد را از محیط امن خود خارج می کند و باعث رشد و قوی تر شدن فرد در زندگی می شود.

استرس حاد در بدن همانند یک نیروی مثبت عمل می کند، به فرد آمادگی مواجهه با چالش ها را می دهد و باعث مدیریت بهتر شرایط می شود.

علائم استرس حاد

استرس حاد در بسیاری از موارد با افزایش انرژی بدنی همراه است. این افزایش انرژی باعث می شود فرد توانایی مقابله با مشکلات ناگهانی را در خود پیدا کند. یکی دیگر از اثرات مثبت استرس حاد افزایش هوشیاری و تمرکز است. به عنوان مثال استرس حاد موجب تمرکز بیشتر دانشجوها در هنگام آمادگی برای امتحان می شود. مهمترین علائم استرس حاد عبارتند از:

• تعریق
• تنگی نفس
• نوسانات خلقی
• مشکل در تمرکز
• گشاد شدن مردمک چشم ها
• توجه بیش از حد به احتمال خطر (بیش از حد هوشیاری).
• پاسخ اغراق آمیز به صداهای بلند، حرکات ناگهانی یا سایر محرک ها

 استرس حاد اپیزودیک

این نوع استرس زمانی است که در زندگی خود استرس حاد زیادی دارید، و این استرس به طور دائم در زندگی شما تکرار می شود. به عنوان مثال اگر یک شغل پر استرس دارید یا همزمان با مسئولیت ها و چالش های زیادی دست و پنجه نرم می کنید در معرض استرس حاد اپیزودیک قرار دارید.

افرادی که در مشاغل پر خطر مانند آتش نشانی فعالیت می کنند، بیش از سایر مشاغل در معرض تنش قرار دارند. همچنین دانشجویان و دانش آموزانی که در یک بازه زمانی مشخص امتحانات خود را پشت سر می گذارند اغلب دچار استرس حاد اپیزودیک می شوند.

در این نوع از انواع استرس شخص فرصت لازم را ندارد که به حالت آرامش و عادی خود بازگردد. عضلات بدن دائم در حال انقباض هستند. اثرات تنش اغلب یکی پس از دیگری بر روی هم انباشته می شوند و این احساس را در فرد ایجاد می کنند در حال انتقال از یک چالش به چالش دیگر هستند.

علائم استرس حاد اپیزودیک

این نوع استرس در صورتی که بیش از حد طول بکشد، بر سلامت شما تأثیرات منفی زیادی می گذارد. افراد مبتلا به استرس حاد اپیزودیک اغلب از دردهای شدید میگرن شکایت می کنند، این سردردهای دائم در نتیجه تنش عضلانی تکرار شونده در بدن رخ می دهد. استرس اپیزودیک در مجموع موجب کاهش انگیزه و تضغیف روحیه می شود. مهمترین علائم استرس حاد اپیزودیک عبارتند از:

• درد و گرفتگی عضلات
• افزایش فشار خون
• افزایش ضربان قلب
• سردرد‌های مکرر
• تحریک پذیری
• وحشت زدگی

 استرس مزمن

این نوع استرس در پاسخ به یک فشار عاطفی شدید و در یک دوره زمانی طولانی و بدون وقفه رخ می دهد. مسائلی مانند شغل سخت، مشکلات مالی و تنش در روابط زناشویی از مهمترین علل استرس مزمن هستند. استرس مزمن، بسیار طولانی و طاقت فرسا است و اثرات شدیدی بر سلامت جسمی و روانی شما ایجاد می کند.

افرادی که با نظارت بیش از حد در کار خود غرق می شوند و حساسیت زیادی به روند انجام کارها نشان می دهند پس از مدتی با احساس ضعف، فرسودگی و مشکلات جسمانی مواجه می شوند. این احساس در نتیجه قرار گرفتن در معرض استرس مزمن رخ می دهد.

علائم استرس مزمن

استرس مزمن موجب اختلال در عملکرد عادی روزمره افراد می شود. افرادی که در معرض استرس مزمن قرار دارند توانایی تمرکز خود را از دست می دهند و این مساله آنها را به خصوص در محیط های درسی یا کاری با مشکلات عدیده ای مواجه می کند. قرار گرفتن در معرض استرس مزمن خطر ابتلا به افسردگی را تا حد زیادی افزایش می دهد.

افراد مبتلا به این نوع از انواع استرس ، توانایی این را ندارند که تلاش های خود را مدیریت کنند و در اثر انتظارات زیادی که از خود دارند، زیر بار مسئولیت شدید به مرور زمان دچار استرس مزمن می شوند. مهمترین علائم استرس مزمن عبارتند است از:

• تنش عضلانی
• اختلالات خواب
• مشکلات گوارشی
• کابوس های شبانه
• کاهش عزت‌ نفس
• کاهش میل جنسی
• احساس شدید درماندگی
• از دست دادن کنترل رفتار
• ابتلا مکرر به انواع عفونت یا بیماری‌ها
• پرخوری عصبی یا از دست دادن کامل اشتها

 استرس تروماتیک

این نوع استرس زمانی رخ می دهد که حادثه بدی مانند تصادف، بلایای طبیعی یا خشونت را تجربه کنید. افرادی که از یک تصادف وحشتناک رانندگی یا سقوط هواپیما جان سالم به در می برند سطح بالایی از استرس تروماتیک را در خود تجربه می کنند.

بازماندگان حوادث طبیعی مانند سیل و زلزله نیز در معرض استرس تروماتیک شدید قرار می گیرند. تجربیات درونی افراد نسبت به استرس تروماتیک متفاوت است. در برخی افراد، علائم استرس تروماتیک اغلب با گذشت زمان کاهش می یابد. اما علائم در برخی دیگر از افراد ادامه می یابد که این مساله می تواند اثرات عاطفی و روانی طولانی مدتی در سلامت فرد ایجاد کند.

علائم استرس تروماتیک

استرس تروماتیک به عنوان یکی از انواع استرس موجب اضطراب، تحریک پذیری و غرق شدن فرد در افکار غمگین می شود. افرادی که در معرض استرس تروماتیک قرار می گیرند بسیار تحریک پذیر و زودرنج می شوند به طوری که فرد با کوچکترین محرک به شدت کنترل عصبی و رفتاری خود را از دست می دهد. این واکنش به این دلیل رخ می دهد که فرد به طور مداوم و ناخودآگاه حادثه تلخ تروماتیک را در ذهن خود به صورت تصاویری روشن مجسم می کند. در بین انواع استرس مهمترین علائم استرس ترماتیک عبارتند از:

• خشم
• شوک
• افسردگی
• طپش قلب
• رعشه بدن
• گرگرفتگی
• درد قفسه سینه
• احساس درماندگی

 استرس روانی

این نوع استرس زمانی است که افکار منفی مانند افسردگی، ناامیدی و عزت نفس پایین را در خود تجربه می کنید. استرس روانی در بسیاری از موارد ناشی از اثرات منفی استرس مزمن است. استرس روانی باعث کاهش قابل توجه کیفیت زندگی فرد می شود. افرادی که دچار استرس روانی هستند بیش از سایر افراد دچار اضطراب و افسردگی می شوند.

ابتلا به استرس روانی با افکار خودکشی ارتباط مستقیم دارد. فرد مبتلا به استرس روانی در بسیاری از لحظات روز علی رغم اتفاقات شاد یا غمگین همیشه احساس نامطلوب و ناخوشایندی را در خود تجربه می کند. استرس روانی موجب می شود که فرد نتواند احساس شادی را در خود تثبیت کند. فردی که به استرس روانی مبتلا است دائم آشفته و حواس پرت به نظر می رسد.

استرس روانی و کاهش اعتماد و عزت نفس چرخه معیوبی را در زندگی ایجاد می کند و باعث می شود که فرد در یک تنش شدید و دائم باقی بماند. افرادی که به این نوع از انواع استرس مبتلا هستند حتی با وجود دستاوردهای بالا در زندگی باز هم نمی توانند موفقیت خود را قبول کنند. این وضعیت باعث می شود که آنها به طور دائم در یک احساس ناخوشایند و عدم رضایت از زندگی به سر ببرند.

علائم استرس روانی

علت این وضعیت روحی این است که افراد مبتلا به استرس روانی خود را نسبت به همسالانشان پایین تر و حقیرتر می دانند. به همین علت افراد مبتلا به استرس روانی دائم از کلمات منفی و مخرب برای توصیف خود استفاده می کنند.

استرس روانی در بسیاری از موارد افراد را به سمت سوء استفاده از مواد مخدر یا مشروبات الکلی سوق می دهد و این مساله در نهایت موجب تشدید استرس روانی می شود. در مجموع استرس روانی تبعات منفی زیادی را در سلامت روحی و جسمی افراد دارد. مهمترین علائم استرس روانی عبارتند از:

• عدم خودباوری
• کاهش حس ارزشمندی
• خود انتقادی شدید
• انگ زدن به خود
• خود بیمار انگاری
• کاهش اعتماد به نفس
• رفتارهای منفعل یا مطیعانه
• عدم توانایی در اعتماد به دیگران
• ناتوانی در انجام وظایف روزمره

 استرس فیزیولوژیکی

این نوع استرس ناشی از مشکلات جسمی مانند مشکلات پزشکی، بیماری یا جراحات است. استرس فیزیولوزیک نه تنها بر بدن شما تأثیر می گذارد، بلکه سلامت روحی و روانی شما را نیز تحت تاثیر قرار می دهد و به مرور زمان می تواند به استرس مزمن تبدیل شود.

استرس فیزولوژیکی تقریبا همیشه با تشدید علائم بالینی همراه است. بنابراین استرس فیزیولوژیک نه تنها تاثیری در درمان بیماری ندارد بلکه حتی باعث وخیم تر شدن حال بیمار نیز می شود. افراد مبتلا به استرس فیزیولوژیک به دلیل اضطراب و افسردگی شدیدی که در خود تجربه می کنند، سختی می توانند خود را با مشکلات مربوط به بیماری وفق بدهند و در برابر چالش های مربوط به درمان، انعطاف پذیری بسیار کمی از خود نشان می دهند. این وضعیت در نهایت منجر به اختلال در روند درمان می شود.

علائم استرس فیزیولوژیک

آموزش مهارت هایی برای کنترل استرس فیزیولوژیک به فرد کمک می کند تا به روند درمان خود سرعت بیشتری ببخشد. به عنوان مثال بسیاری از شکست ها در درمان سرطان در نتیجه استرس فیزولوژیک افراد رخ می دهد.

افراد مبتلا به سرطان که دارای استرس فیزیولوژیک هستند درد بیشتری را در خود احساس می کنند و امید کمتری به زنده ماندن دارند، این مشکلات روحی موجب اختلال در روند درمان می شود. مهمترین علائم استرس فیزیولوزیک عبارتند از:

• افسردگی
• اضطراب
• احساس شکست
• عدم انعطاف پذیری
• کاهش امید به زندگی
• افکار منفی و تکانشی
• مشکل در تشخیص ماهیت بیماری

سخن آخر درمورد انواع استرس و علائم آنها

استرس در ابتلا به انواع مشکلات سلامتی نقش مهمی دارد. اما با این حال می توانیم خود را از اثرات منفی استرس محافظت کنیم. برای مدیریت استرس پیش از هر چیز باید با شش نوع خاص استرسی که بر شما تأثیر می گذارند و علائم آنها آشنا شوید. شناخت شما از انواع استرس باعث می شود که بهتر بتوانید علائم آنها را مدیریت کنید.

هرگز اجازه ندهید استرس زندگی شما را تحت الشعاع قرار دهد! شما این قدرت را دارید که استرس خود را مدیریت کنید و زندگی شادتر و سالم تری داشته باشید. در پایان به یاد داشته باشید که مراقبت از خود امری خودخواهانه نیست، بلکه از ضروریات زندگی است! اما راهکارهای درمانی نوینی برای انواع مختلفی از استرس وجود دارند که شاید هنوز ناشناخته باشند. اگر به دنبال شناخت یکی از این راهکارهای نوین هستید، با تکین دارو تماس بگیرید.

سوالات متداول درمورد استرس و علائم آن‌ها

مهمترین مرحله در مدیریت استرس چیست؟

شناخت انواع استرس و علائم آنها مهمترین مرحله در درمان استرس محسوب می شود.

شایع ترین علایم مشترک در انواع استرس چیست؟

علائمی مانند اضطراب، افسردگی، غم شدید و عدم تمرکز از شایع ترین علائم مشترک در انواع مختلف استرس ها است.

چرا مدیریت و درمان استرس مهم است؟

زیرا عدم درمان موجب مزمن شدن استرس می شود. استرس مزمن با ابتلا به بیماری های خطرناکی از جمله فشار خون و بیماری های قلبی عروقی همراه است.