تاثیر استرس بر پریود
تاثیر استرس بر پریود و یا قاعدگی یک از چالش های اصلی در وضعیت سلامت زنان به شمار می آید که بدون شک می تواند تاثیر بسیار زیادی در وضعیت روانی آنها داشته باشد. این در حالی است که به نظر می رسد استرس در برخی از زنان باعث بروز قاعدگی زودرس می شود. در حالی که برخی از زنان گزارش داده اند که بروز استرس، باعث تاخیر در پریود آنها شده است.
برای همین یکی از مسائل اصلی استرس در زنان این است که استرس و پریود شدن چه ارتباطی با هم دارند؟ آیا زنانی که تغییرات زیادی در قاعدگی خود تجربه می کنند، باید وضعیت روانی خودشان را از نظر استرس و اضطراب بررسی کنند؟ اینها مواردی است که ما سعی کرده ایم در این مقاله از تکین دارو، آنها را مورد بررسی قرار دهیم.
فهرست مطالب
تاثیر استرس بر پریود شدن و دوره قاعدگی زنان
بررسی های صورت گرفته نشان می دهد که استرس، چه احساسی، غذایی، یا فیزیکی، می تواند باعث افزایش ترشح اندورفین و کورتیزول شود. از این رو، بروز استرس شدید و یا مزمن می تواند عملکرد و تولید هورمون در زنان را مختل کند. این وضعیت می تواند منجر به هر گونه تاخیر در قاعدگی و حتی قاعدگی زودهنگام در برخی زنان شود. این علائم نشان می دهد که بدن زن آمادگی لازم برای تخمک گذاری و بارداری را ندارد.
اما تاثیر استرس و پریودی زنان به نوع و حتی مدت زمان بروز آن بستگی دارد. استرس کوتاه مدت، ممکن است منجر به حذف و یا تاخیر چند روزه در دوره قاعدگی شود. در حالی که استرس مزمن می تواند منجر به نامنظم شدن دوره قاعدگی شود. تغییرات شدید وزن و فعالیت بدنی نیز از عوامل رایج تاخیر در چرخه هستند. برخی از بررسی ها نشان می دهد که بیش از 70 درصد زنان با بروز استرس و کاهش وزن، دچار تغییراتی در قاعدگی خود می شوند.
اما با این حال، تغییر در قاعدگی زنان می توانند علل مختلف دیگری به غیر از استرس داشته باشد. مهمترین علل پریودهای نامنظم شامل اختلالات هورمونی مانند مشکلات تیروئید یا هیپوفیز، تخمدان های پلی کیستیک یا سندرم عدم تخمک گذاری مزمن هستند.
شایع ترین علل استرس و پریود های نامنظم
یکی از مهمترین مسائل در زنان این است که چرا و چگونه استرس باعث بی نظمی و تغییر چرخه قاعدگی در زنان می شود. یکی از مهمترین و شایع ترین علل تاثیر استرس و پریود، پاسخ «جنگ یا گریز» در بدن است. چون بروز استرس در بدن باعث فعال شدن حالت جنگ یا پرواز می شود. این وضعیت می تواند تعادل هورمون های بدن را تحت تاثیر قرار دهد و به نوبه خود بر تخمک گذاری و البته پریود زنان تاثیر بگذارد و آن را به مدت حتی چندین ماه به تاخیر بیاندازد.
همزمان با بروز استرس، یک مسیر هورمونی به نام محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-آدرنال (HPA) در بدن فعال می‌شود. این مسیر با افزایش هورمون‌های کورتیزول و CRH همراه است.
محور HPA و هورمون‌های کورتیزول و CRH به کنترل پاسخ بدن به استرس کمک می‌کنند. ترشح CRH و کورتیزول می‌تواند سطوح هورمون‌های تولید مثلی را کاهش دهد و ممکن است به عوارضی مانند تخمک‌گذاری غیرطبیعی، کاهش تخمک‌گذاری و تغییرات در چرخه قاعدگی زنان منجر شود. به طور خلاصه، استرس می‌تواند بر سلامت و چرخه قاعدگی زنان تأثیر بگذارد.
اما بروز استرس باعث تاخیر طولانی مدت و یا حذف دوره های قاعدگی (آمنوره) نمی شود. از طرفی، عدم تعادل هورمونی، مشکلات تیروئید و حتی تومورهای غده هیپوفیز همگی می توانند باعث آمنوره شوند.
شایع ترین تغییرات قاعدگی ناشی از استرس
چرخه قاعدگی در زنان ممکن است منجر به عدم تعادل هورمونی در آنها شود. از طرفی هم، استرس می تواند چرخه قاعدگی در زنان را تحت تاثیر قرار دهد. میزان تاثیر و تغییرات استرس و پریود به عوامل بسیار زیادی مانند زمان فعال شدن پاسخ استرس در چرخه قاعدگی و مدت زمانی که استرس بروز می کند، بستگی دارد.
برخی از مهمترین تغییرات قاعدگی ناشی از استرس در زنان، عبارتند از:
- لکه بینی
- خونریزی غیرطبیعی
- زمان های طولانی بین دوره ها
- چرخه های قاعدگی غیرقابل پیش بینی
- حذف دوره های قاعدگی
باتوجه به تاثیر و اهمیت منظم بودن دوره های قاعدگی، به زنان توصیه می شود در صورت بروز هرگونه علائم مربوط به استرس طولانی مدت، هرچه سریع تر برای درمان وضعیت خود با تکین دارو تماس گرفته و اطلاعات کاملی را در مورد راهکارهای نوین درمان استرس کسب کنند.
بروز استرس و پریود طولانی مدت
استرس حتی می تواند باعث طولانی تر شدن دوره قاعدگی در زنان شود. کورتیزول، تنها یکی از هورمون هایی است که در پاسخ به استرس بدن نقش دارد. پروژسترون، نیز بسیار مهم است زیرا برای تولید کورتیزول ضروری است. پروژسترون همچنین بخشی ضروری از مرحله لوتئال چرخه قاعدگی در زنان است. این هورمون باعث ضخیم شدن پوشش داخلی رحم می شود. عدم لانه گزینی جنینی، باعث کاهش سطح پروژسترون و ریزش پوشش رحم می شود. اما بروز استرس بیش از حد می تواند باعث تغییر در سطح پروژسترون در بدن و تغییراتی در فاز لوتئال چرخه قاعدگی و طولانی شدن این مرحله شود.
پاسخ بدن یک زن با یک مرد نسبت به بروز متفاوت است، زیرا سطوح هورمونی در زنان با توجه به طول و مدت زمان چرخه قاعدگی 28 روزه آنها با همدیگر فرق دارد. کورتیزول، یکی از هورمون های استرس، در سطوح مختلف در نیمه اول و دوم این دوره بروز پیدا می کند. برای همین بروز استرس در زنان می تواند منجر به برخی تغییرات و عوارض در چرخه قاعدگی آنها شود، از جمله:
تغییر در میزان قند خون
استرس باعث افزایش سطح کورتیزول و عدم تعادل قند خون در زنان می شود. این به نوبه خود، تخمک گذاری و پریود در آنها را مختل می کند. افزایش قند خون ممکن است منجر به عدم تعادل هورمونی در آنها شود. این در حالی است که مدیریت و درمان استرس می تواند تاثیر زیادی در کنترل قند خون و برقراری تعادل هورمونی در زنان شود. حتی نفخ، گرفتگی عضلات، آکنه های مرتبط با پریود، پریودهای سنگین یا نامنظم و حذف دوره های قاعدگی در زنان را بهبود می بخشد.
کاهش پروژسترون
کورتیزول از تولید پروژسترون جلوگیری می کند و سطح هورمون را کاهش می دهد. بدن از پروژسترون برای تولید کورتیزول استفاده می کند تا بتواند به استرس پاسخ دهد. بروز استرس بیش از حد می تواند باعث افزایش سطح پروژسترون و طولانی شدن مرحله لوتئال چرخه قاعدگی در زنان شود. این وضعیت ممکن است با لکه بینی قبل از پریود همراه باشد. افزایش سطح کورتیزول همراه با استرس، می تواند تخمک گذاری را به تعویق بیاندازد یا حتی از آن جلوگیری کند. حتی می تواند منجر به عدم تعادل هورمونی در زنان شود.
کمبود ویتامین و مواد معدنی
افزایش سطح کورتیزول باعث کمبود انواع ویتامین ها، مواد معدنی و ریزمغذی های ضروری به خصوص ویتامین های گروه B، منیزیم و اسیدهای چرب امگا 3 در بدن می شود. متأسفانه، اینها مهمترین مواد مغذی برای آرام کردن سیستم آدرنال هستند. اختلال در این سیستم می تواند تخمک گذاری در زنان را مختل کند. همچنین، استرس تعادل بین باکتری های خوب و بد را در سیستم گوارشی بر هم می زند و تعادل هورمونی در زنان را مختل می کند.
راهکارهای رفع تغییرات قاعدگی ناشی از استرس
یکی از مهمترین سوالات خانم ها در مورد اثر استرس و پریود این است که برای رفع تاثیرات احتمالی استرس بر چرخه قاعدگی باید چکار کنیم؟ آیا راهکارهایی برای جلوگیری از اثرات استرس و پریود وجود دارد؟
خوشبختانه خانم ها می توانند با یادگیری تکنیک های مدیریت استرس، از بروز عوارض آن جلوگیری کنند. این تکنیک ها می توانند به محدود کردن ترشح هورمون های استرس در بدن شما کمک کنند. برخی از مهمترین آنها عبارتند از:
تمرینات تنفسی
در هر موقعیتی که هستید، پاهای خود را به عرض باسن باز کنید. می‌توانید ایستاده، نشسته یا دراز کشیده این تمرینات را انجام دهید. به آرامی و به طریقی طولانی نفس بکشید، از طریق بینی، به اندازه‌ای که راحت است و بدون فشار، نفس بکشید. در این مرحله، به نفس کشیدن خود توجه و احساس کنید که هوا به آرامی وارد ریه‌هایتان می‌شود.
اجازه دهید نفس شما به عمقی که راحت است، در معده جریان یابد. هنگامی که ریه‌هایتان با هوا پر شده است، به آرامی بازدم کنید. هنگام خروجی دادن نفس، از یک تا پنج بشمارید. این روش ممکن است به شما کمک کند تا بهتر تمرکز کرده و ذهنتان را از فکرهای منفی پاک کنید. به همین روش، به آرامی نفس بکشید و دوباره از یک تا پنج بشمارید. این دوره را به مدت سه تا پنج دقیقه تکرار کنید.
مدیتیشن و ذهن آگاهی
این تکنیک تماماً در مورد تنظیم کردن و آگاهی از لحظه حال است. و شما می توانید آن را (چه در حالت نشسته و چه در حال حرکت) در هر جایی تمرین کنید، هر کجا که هستید، سعی کنید ساکت باشید و در عین حال به احساس بدنتان هنگام تنفس و بیرون کشیدن، صداهای اطرافتان و آنچه می‌توانید بو یا چشایی می‌توانید بچشید، توجه کنید. اگر ذهنتان سرگردان شد یا در فکر فرو رفت، به آرامی توجه خود را به زمان حال برگردانید. انجام این تمرین هر روز در یک زمان مشخص می تواند در کاهش تاثیر استرس و پریود مفید باشد.
رعایت رژیم غذایی سالم
مصرف غذاهایی که غنی از ویتامین‌ها، مواد معدنی و مواد آنتی‌اکسیدانی هستند، می‌تواند به افزایش سطح انرژی، بهبود وضعیت روحی و کاهش استرس کمک کند. برخی از مواد غذایی که ممکن است در کاهش تاثیر استرس و پریود مفید باشند، شامل میوه‌ها و سبزیجات فراوان، محصولات کامل غذایی (مانند غلات کامل و ماهی)، مواد غذایی حاوی پروتئین (مانند مرغ، تخم مرغ و لبنیات) و مواد غذایی با فیبر بالا (مانند حبوبات و سبوس) هستند.
ورزش منظم
ورزش منظم به عنوان یک مداخله مهم برای مدیریت استرس شناخته شده است. فعالیت‌های ورزشی متعددی مانند پیاده‌روی، دویدن، یوگا، و فعالیت‌های آبی می‌توانند بهبود خلق و خو، کاهش تنش‌ها و احساس آرامش را فراهم کنند.
مراقبت از خود
زنان در دوران قاعدگی باید به خود و بهداشت روانی و جسمی خود توجه کنند. این شامل مراقبت از تغذیه سالم، ورزش منظم، خواب کافی، و ایجاد زمان‌های استراحت و آرامش است. همچنین برنامه‌ریزی موثر برای مدیریت وظایف روزمره و کنترل زمان می‌تواند به کاهش تاثیر استرس و پریود کمک کند. تعیین اولویت‌ها، استفاده از برنامه‌های روزانه یا لیست وظایف و مدیریت زمان می‌تواند از برخی از فشارهای استرس زا کاسته و احساس کنترل را افزایش دهد. بدن نیاز به استراحت کافی برای بهبود فعالیت هورمونی و رفع استرس دارد. خواب کافی و استراحت در دوران پریود می‌تواند به کاهش استرس و حفظ سلامت عمومی کمک کند.
سخن آخر برای استرس و پریود
اگر چه به نظر می رسد استرس در زنان می تواند منجر به بروز تغییرات در دوره قاعدگی آنها شود. اما با این حال، راهکارهای درمانی زیادی برای رفع استرس و تغییرات آن بر پریود وجود دارد. گزینه های درمانی برای چرخه های قاعدگی نامنظم ممکن است شامل تغییرات ساده در شیوه زندگی باشد. تغذیه کافی، ورزش، عادات خواب خوب و مدیریت و درمان استرس مهمترین آنها محسوب می شوند.
در برخی شرایط پزشک ممکن است استفاده از داروهای ضد بارداری و هورمون درمانی را برای کمک به برقراری مجدد سطح هورمون مناسب برای عملکرد خوب بدن تجویز کند. حتی درمان استرس می تواند تاثیر زیادی در بهبود وضعیت سلامت کلی بدن در زنان داشته باشد. حتی تاثیر استرس و پریود را تا حدود زیادی کاهش دهد. اما راهکارهای درمانی زیادی برای درمان استرس وجود دارد که برای اطلاع از جدیدترین روش آن می توانید با تکین دارو تماس بگیرید. راهکارهای نوین با کمترین عارضه و بدون هیچ گونه محدودیتی می تواند استرس در زنان را درمان کند.
از طرفی هم، به زنان توصیه می شود که برای مدیریت زمان و طول دوره قاعدگی خود، علائم استرس را بشناسند، فعال باشند، زمانی را برای استراحت و ارتباط با عزیزان خود اختصاص دهند، به رژیم غذایی خود اهمیت دهند و استراحت کافی داشته باشند.
سوالات متداول در استرس و پریود
انواع استرس چگونه بر قاعدگی زنان تاثیر می گذارد؟
بررسی ها نشان می دهد استرس بالا و طولانی مدت در زنان ممکن است منجر به عدم عدم تخمک گذاری و طولانی شدن سیکل های قاعدگی در آنها شود. این در حالی است ک استرس شغلی و یا مشاغل پر استرس می تواند طول دوره های قاعدگی در زنان را کاهش دهد. همچنین استرس پس از سانحه، در بروز تغییرات مربوط به قاعدگی تاثیر بسیار زیادی دارد.
آیا بروز استرس، درد قاعدگی را بدتر می کند؟
استرس می تواند بر تعداد دفعات درد قاعدکی و یا همان دیسمنوره تأثیر بگذارد. حتی استرس در افرادی که سابقه تجربه درد قاعدگی را دارند، ممکن است درد را بدتر و شدیدتر کند. حتی زنانی که در اوایل چرخه خود استرس را تجربه می کردند، احتمال دارد علائم شدیدتتری را در طول زمان منتهی به قاعدگی و در طول آن تجربه کنند.
مدت زمان تاثیر استرس بر پریود چقدر است؟
بررسی ها نشان می دهد که تاثیر استرس بر پریود در زنان نباید زیاد طولانی باشد. به محض رفع عوامل استرس زا، چرخه قاعدگی در زنان باید به حالت عادی برگرد.
